Klient, zanim rozpocznie poszukiwanie, powinien we własnym interesie określić swoje wymagania i oczekiwania wobec prawnika. Pozwoli to ustalić odpowiedni profil zawodowy, a tym samym ułatwi poszukiwania. Oto wskazówki, jak mogą one być rozumiane.
Oczekiwania wobec prawnika
Osobowość
↑↓
Prawnik może mieć osobowość:
- ojca: robi wszystko za klienta, wie lepiej czego potrzeba klientowi, podejmuje za niego wszystkie decyzje
- przewodnika: pokazuje klientowi co ma robić, podpowiada klientowi decyzje
- partnera: pomaga klientowi, żeby pomógł sobie sam, wspólnie podejmują decyzje
- wykonawcy: jest całkowicie podporządkowany klientowi i wykonuje jego polecenia.
Sposób działania
↑↓
Zorientowanie na:
- usługę: koncentracja na usłudze i świadczeniu jak największej ilości usług; najważniejsze wysokie umiejętności i doświadczenia prawnika; niezbyt ważna komunikacja z klientem, sprzedaż usług i obsługa klienta; umiarkowany kontakt i relacja z klientem; o jakość dba prawnik bezpośrednio świadczący usługę
- wynik: koncentracja na wyniku działalności i jego maksymalizacja; najważniejszy duży obrót; skoncentrowanie na sprzedaży; umiarkowanie ważne relacja z klientem i jej perspektywa; skupienie na najbardziej istotnych klientach; o jakości decydują obroty z klientami
- rynek: koncentracja na pozyskaniu klientów i sprzedaży usług oraz pojedynczym procesie komunikacji z klientem; najważniejsze cechy usługi, a nie potrzeby i wymagania klienta; krótka perspektywa relacji z klientem; niezbyt ważna obsługa klienta; umiarkowany kontakt i relacja z klientem; ograniczone przywiązanie klienta do firmy; o jakość dba osoba sprzedająca usługi
- klienta: koncentracja na utrzymaniu klientów; najważniejsze korzyści z zakupu usługi, które zaspokajają potrzeby i wymagania klienta; długa perspektywa relacji z klientem; bardzo ważna komunikacja z klientem i obsługa klienta; stały kontakt z klientem; duże przywiązanie klienta do firmy; o jakość dbają wszyscy
Sposób obsługi / jakość
↑↓
Na sposób obsługi / jakość składają się następujące elementy:
- solidność i niezawodność: dotrzymywanie obietnic
- szybkość reakcji: natychmiastowe reagowanie na problemy
- uprzejmość: grzeczność i kurtuazja
- zaangażowanie: sumienność i staranność
- odpowiedzialność: uczciwość i ponoszenie ryzyka
- bezpieczeństwo: dyskrecja i zapewnienie ochrony prawnej, minimalizacja ryzyka
- dostępność: łatwy i szybki kontakt
- komunikatywność: jasna, zrozumiała i obustronna komunikacja
- wygoda: wystrój, udogodnienia i komfort.
Wzajemne relacje
↑↓
Wzajemne relacje mogą być oparte na:
- kompetencji: decydujące znaczenie mają wiedza, doświadczenie i umiejętności
- zaufaniu: decydujące znaczenie mają troska i uczciwość
- odpowiedzialności: decydujące znaczenie mają zaangażowanie i bezpieczeństwo
- autorytecie: decydujące znaczenie mają pozycja, renoma i wiarygodność.
Wymagania wobec prawnika
Kwalifikacje zawodowe
↑↓
Prawnik powinien mieć kwalifikacje zawodowe odpowiednie do prowadzenia sprawy – czyli dopasowane do:
- charakteru, rodzaju i przedmiotu sprawy oraz stopnia jej skomplikowania: im sprawa bardziej precedensowa, skomplikowana lub nietypowa, wymagane są wyższe kwalifikacje
- znaczenia sprawy dla klienta: im sprawa ma większe znaczenie, tym wyższe winny być kwalifikacje
- szczególnego statusu lub sytuacji klienta: znajomość języka obcego, gdy klient jest cudzoziemcem; pomoc adwokata-obrońcy, gdy klient został pozbawiony wolności itp.
Prawnik powinien mieć dodatkowe kwalifikacje zawodowe, gdy:
- konieczne jest jego duże merytoryczne zaangażowanie w sprawę
- potrzebne jest zrozumienie przez niego istoty sprawy ze względu na jej nietypowość lub stopień skomplikowania
- klientowi zależy na ułatwieniu wzajemnego zrozumienia i komunikacji z prawnikiem
- klient chce uzyskać dodatkowe korzyści z relacji z prawnikiem.
Specjalizacja zawodowa i uprawnienia zawodowe
↑↓
Nie istnieje system potwierdzania specjalizacji zawodowej prawników. Coraz częściej specjalizują się oni w określonych działach prawa (np. prawo budowlane), czynnościach prawnych (np. w sprawach sądowych), branżach (np. ubezpieczenia), rodzajach klientów (np. dealerzy samochodowi).
Prawnik powinien mieć odpowiednie do prowadzenia sprawy uprawnienia zawodowe. Odpowiednie – czyli:
- zakres świadczonej pomocy prawnej winien odpowiadać zakresowi uprawnień zawodowych prawnika (zwłaszcza tam, gdzie występuje przymus adwokacki, radcowski, notarialny, rzecznikowski lub określone czynności zawodowe mogą być wykonywane tylko przez określone osoby – zastępstwo procesowe, doradztwo podatkowe)
- dopasowane do prawa materialnie właściwego dla sprawy oraz właściwej jurysdykcji (jeżeli sprawa wykracza poza prawo polskie i jurysdykcję władz lub sądów polskich)
- dopasowane do szczególnych przepisów rządzących sprawą (adwokaci w postępowaniu przed sądami szczególnymi np. wojskowymi lub kościelnymi).
Prawnik powinien mieć dodatkowe kwalifikacje zawodowe, gdy:
- wymagają tego przepisy prawa (np. radca prawny chcąc występować przez Urzędem Patentowym musi być jednocześnie rzecznikiem patentowym)
- klient wymaga, by to wyłącznie ten prawnik prowadził sprawę wykraczającą poza jego standardowe uprawnienia (np. występował jako doradca podatkowy i agent celny).
Obowiązki zawodowe
↑↓
Zawody prawnicze o statusie zawodów zaufania publicznego podlegają w zakresie obowiązków zawodowych regulacjom ustawowym i etycznym. Nie ma zatem potrzeby określania szczegółowych wymagań dotyczących obowiązków zawodowych. Inna jest sytuacja prawników niewykonujących zawodów zaufania publicznego. W tym przypadku konieczne jest określenie wymagań w zakresie:
- zawodowej staranności
- trybu i sposobu wykonywania usługi
- zasad odpowiedzialności, w szczególności zaś ustalenie, czy osoba taka posiada ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej.
Potencjał usługowy i organizacja praktyki zawodowej
↑↓
Ze względu na potencjał usługowy możemy mieć do czynienia z następującymi firmami prawniczymi:
- duże – składające się z wielu zespołów wyspecjalizowanych prawników – powyżej 40 prawników wliczając w to także aplikantów i absolwentów prawa; o dużym i wszechstronnym potencjale usługowym i ekonomicznym oraz dużych zasobach kapitałowych, technicznych, technologicznych i organizacyjnych
- średnie – składające się kilku zespołów wyspecjalizowanych prawników – powyżej 20 prawników wliczając w to także aplikantów i absolwentów prawa; o zróżnicowanym i raczej skoncentrowanym potencjale usługowym i ekonomicznym oraz zasobach kapitałowych, technicznych, technologicznych i organizacyjnych
- małe – składające się z zespołu prawników – powyżej 10 prawników wliczając w to także aplikantów i absolwentów prawa; o bardzo różnym potencjale usługowym i ekonomicznym oraz raczej małych zasobach kapitałowych, technicznych, technologicznych i organizacyjnych
- mikro – składające się z jednego lub kilku prawników – do 10 prawników wliczając w to także aplikantów i absolwentów prawa.
Prawnicy mogą wykonywać swoją praktykę w następujących formach:
- kancelarie jednoosobowe (stanowią własność właściciela)
- spółki cywilne (forma współdziałania kilku prawników)
- spółki jawne
- spółki partnerskie
- spółki komandytowe (osobowe spółki handlowe posiadające odrębność organizacyjną od wspólników).
Orientacja zawodowa
↑↓
Orientacja zawodowa to sposób działania prawnika określający jego podejście do wykonywania zawodu i klienta (patrz wyżej: Oczekiwania wobec prawnika › Sposób działania).
Mając jakieś oczekiwania wobec prawnika, klient może na podstawie kontaktu z tym ostatnim zobiektywizować i skonkretyzować swoje wymagania wobec niego tzn. zdecydować, czy zależy mu przede wszystkim na:
- prawniku mającym określone cechy osobiste i zawodowe
- konkretnych cechach, przedmiocie i zakresie usługi
- określonej jakości usługi i/lub procesu jej świadczenia
- sprecyzowanym wyniku / korzyściach z usługi
- konkretnym sposobie obsługi
- jakimś typie relacji z prawnikiem.
Organizacja współpracy i komunikacja
↑↓
Współpraca prawnika i klienta może być:
- jednorazowa: pojedyncze zlecenie bez kontynuacji
- doraźna: pojedyncze zlecenia z kontynuacją w razie potrzeby
- okresowa: powtarzalne w pewnych odstępach czasu zlecenia
- stała: stałe zlecenia.
Formy kontaktu prawnika i klienta:
- osobisty: klient przychodzi do prawnika / prawnik przychodzi do klienta
- bezpośredni: tele- i wideokonferencje
- pośredni: poczta elektroniczna, telefaks, sieci informatyczne, serwisy internetowe.
Finanse
↑↓
Kwestie finansowe są jednym z najważniejszych elementów relacji z prawnikiem. Obejmują one ustalenie:
- honorarium prawnika: jego formy, zasad kształtowania i wysokości
- zwrotu wydatków: zakresu i zasad zwrotu wydatków poniesionych przez prawnika w związku z prowadzeniem sprawy, w tym zasad gospodarowania środkami finansowymi klienta powierzonymi prawnikowi do rozliczenia (prawnik nie jest co do zasady zobowiązany do ponoszenia za klienta wydatków i opłat, winien go jednak poinformować o ich przewidywanej wysokości)
- zasad raportowania finansowego: np. przedstawiania rozliczeń wykonanych czynności, nakładu pracy, kopii dokumentów opisujących poniesione wydatki, rozliczeń powierzonych środków finansowych, rozliczeń korzyści (w przypadku, gdy honorarium jest w części zależne od wyniku lub wartości sprawy, wówczas należy to do obowiązków klienta)
- terminów płatności: form, zasad (rozbicie na raty, zaliczki itd.).
Kwestie powyższe winny być one ustalone drogą negocjacji z klientem przez podjęciem się sprawy lub najpóźniej przed przystąpieniem do świadczenia usługi, przynajmniej jeżeli chodzi o zasady wynagrodzenia. Najlepiej, by klient znał od początku wysokość wynagrodzenia albo sposób jego ustalenia (kalkulacji).
